حکمرانی مهاجرت در ایران: خلاهای سیاست‌‌گذاری و چالش‌‌های مدیریتی

سید محمد فیروزی

پژوهشگر در اکادمی در تبعید، دانشگاه فنی- صنعتی دورتموند، دورتموند، آلمان. (mohammad.firozi@tu-dortmund.de)

ذبیح‌‌الله عثمانی

  کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یزد (zabiullah.osmani123123@gmail.com)

چکیده:  

هدف این پژوهش، بررسی انتقادی سیاست‌های مهاجرتی جمهوری اسلامی ایران بوده که با روش تحلیل مضمون و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. جامعه‌آماری این پژوهش، براساس مطالعات عمومی و مشورت با کارشناسان، کلیه قوانین و آئین‌نامه‌ها و پژوهش‌های داخلی مرتبط با پدیده مهاجرت مشخص شد. نمونه‌گیری براساس تعیین واژگان کلیدی و فهرست عناوین، و داد‌ه‌ها براساس فیش‌برداری جمع‌آوری، و تحلیل داده‌ها؛ با کدگذاری  اولیه و بعد، کدها در قالب مضامین، و  درنهایت شبکۀ از مضامین تشکیل و تحلیل گردید. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که؛ دولت ایران، فاقد یک سیاست روشن و به‌روز شده در مورد مساله مهاجرت است. این درحالی است که، از یک‌سو مهاجرت‌های نخبگان و جوانان حالت افزایشی داشته و مکانیسمی کارآمد  برای جلوگیری از آن وجود ندارد و از سوی دیگر؛ سیاست‌های چندپارچه، به‌روزناشده، مبهم و فاقد راهبردهای استراتیژیک؛ مانع جذب متخصصان، کارآفرینان، سرمایه‌گذاران و نخبگان  و نیز مانع ادغام مهاجران موجود و سبب افزایش آسیب‌های اجتماعی آنان گردیده است. در پایان مقاله، به ‌مراجع و ادارات ذی‌ربط پیشنهاداتی نیز ارائه گردیده است. 
کلیدواژه‌ها:

فرارمغزها، سیاست‌های مهاجرتی، مهاجران، ادغام اجتماعی، ایران.